Bij de media en onder het grote publiek leeft nog steeds de vraag of plastic recyclen wel zinvol is. Tijdens de webinar ‘Plastic recycling onder druk’ van het Cleantech Center werd duidelijk dat dit al lang niet meer de vraag mag zijn. Met wereldwijd acht procent plastic afval dat gerecycled wordt, vormt onze plasticconsumptie nog steeds een direct gevaar voor de aarde. De vraag is niet ‘of’ maar ‘hoe’. En de boodschap is: ‘Liever gisteren dan vandaag’.
door Peter-Jan Vermeij
Plastic recycling onder druk
De plastic soep en wekelijkse plasticinzameling bij iedereen thuis maken van plastic een hot item. Programma’s en berichten die de zin van het recyclen zwart/wit maken buitelen over elkaar heen. Intussen is de olieprijs zo laag dat producten van gerecycled plastic het afleggen tegen die van nieuw plastic. Aan de politieke kant worden regels en blokkades opgeworpen die een versnelling in de ontwikkeling van plastic recycling in de weg staan of juist de kwaliteit uithollen. Uit de webinar van het Cleantech Center, met drie experts uit de plastic praktijk, blijkt klip en klaar: niet één van die realiteiten kan een reden zijn om plastic recycling dan maar van ons af te schuiven.
Op naar de toekomst
‘Integendeel,’ zo stelde Freek Bakker van SUEZ Nederland, ‘Als we echt naar een realiteit toe willen waarin we veel minder of geen grondstoffen meer gebruiken, dan moeten we juist versnellen op het gebied van plastic recycling.’ Mede-panelleden Michiel Westerhoff van regionale afvalinzamelaar Circulus-Berkel en CirkelWaarde, en Gerard Boschman, expert in kunststoftechnologie bij Polymer Science Park, beaamden dit hartgrondig. Uit de presentatie van Bakker en de daaropvolgende discussie met vragen uit het publiek, bleek dat juist een genuanceerde beeldvorming nodig is om de bereidheid anders te gaan denken en handelen rondom plastic aan te wakkeren – en dit bij iedereen: consumenten, producenten, verpakkers, recyclingbedrijven, onderzoekers en opleiders.
Gaat dat zien
De webinar ‘Plastic recycling onder druk’ is terug te zien bovenaan in dit artikel. Ontdek zelf hoe de werkelijke stand van zaken is rondom plastic-recycling, en bepaal dan wat jij kan doen om je steentje bij te dragen. ‘Het begint toch bij jezelf’ antwoordde Bakker op een vraag over plastic afval elders in de wereld. En dat geldt voor ons allemaal.
Donderdag 25 juni 2020 sprak Freek Bakker, Director Value Chain Plastics bij SUEZ Nederland, over plastic recycling en de dilemma’s op weg naar een circulaire economie. Deze lezing, de vierde in de serie kwartaallezingen over actuele onderwerpen met betrekking tot het thema Cleantech, vond dit keer plaats in de vorm van een webinar. Aansluitend vond een paneldiscussie plaats, met aan tafel – naast Freek Bakker – twee regionale experts op het gebied van plastic recycling: Michiel Westerhoff, Circulus-Berkel/CirkelWaarde en Gerard Boschman, Polymer Science Park, Zwolle. De webinar ‘Plastic recycling onder druk’ werd georganiseerd door het Cleantech Center in samenwerking met de Cleantech Regio.
LONGREAD: Cleantech webinar zet plastic-discussie op scherp
Bij de media en onder het grote publiek leeft nog steeds de vraag of plastic recyclen wel zinvol is. Tijdens het 4PM webinar ‘Plastic recycling onder druk’ van het Cleantech Center werd duidelijk dat dit al lang niet meer de vraag kan zijn. Met mondiaal acht procent plasticafval dat wordt gerecycled, vormt onze plasticconsumptie nog steeds een direct gevaar voor de aarde. De vraag is niet ‘of’ maar ‘hoe’. En de boodschap is: ‘Liever gisteren dan vandaag!’.
Plastic recycling onder druk
De tot de verbeelding sprekende plastic soep en de wekelijkse inzameling bij iedereen thuis maken van plastic afval een tastbaar en hot item. Op de dag van deze 4PM editie – 25 juni 2020 – werd bekend dat Nederland vanaf volgend jaar allerlei soorten wegwerpplastic gaat verbieden, in het kader van de Europese strijd tegen zwerfplastic. Intussen buitelen media over elkaar heen om de zin en onzin van het recyclen zo zwart/wit mogelijk uit te venten, wat de beeldvorming bij consumenten negatief beïnvloedt. Daar komt bij dat de olieprijs zo laag is dat producten van gerecycled plastic het prijstechnisch afleggen tegen die van nieuw plastic. Aan de politieke kant worden ook regels en blokkades opgeworpen die een versnelling in de ontwikkeling van plasticrecycling in de weg staan, of juist de kwaliteit van recyclaat dreigen uit te hollen. En de technische uitvoering van het inzamelen, sorteren en recyclen vraagt om investeringen die we niet zomaar bereid zijn te maken.
De druk is hoog, zoveel is duidelijk. Tijd voor een frisse en genuanceerde blik op dit urgente onderwerp, dat één van de grote uitdagingen vormt voor onze betere toekomst en de ontwikkeling van de circulaire economie.
Webinar Cleantech Center
In de als studio ingerichte Broodfabriek te Zutphen ontving presentator Martin Snijder (coördinator Cleantech Center) drie experts uit de plastic afval praktijk: Freek Bakker van SUEZ Nederland, Michiel Westerhoff van regionale afvalinzamelaar Circulus-Berkel en CirkelWaarde, en Gerard Boschman, expert in kunststoftechnologie bij het Polymer Science Park. Zij belichtten en bediscussieerden de actuele stand van zaken. Via de chatfunctie konden toeschouwers live vragen voorleggen. Snijder gebruikte deze actieve inbreng van het publiek om met de panelleden nieuwe deelonderwerpen te bespreken.
Versnellen in bewustwording, ontwikkeling en investering
Bakker was de keynote speaker van het webinar. Hij trapte de uitzending af met een presentatie over hoe SUEZ Nederland de hoge druk op plastic recycling te lijf gaat. SUEZ opereert wereldwijd op het gebied van afvalbeheer. Middels een bondig en helder verhaal deed hij uit de doeken wat de huidige complicaties rond plasticrecycling zijn en wat nodig is. Naast de zwaar weer berichten liet hij ook zien wat het potentieel van plasticrecycling is. “Als we echt naar een realiteit toe willen waarin we veel minder of geen grondstoffen meer gebruiken, dan moeten we juist versnellen op het gebied van plastic recycling”, was zijn boodschap.
Gecompliceerde ketens
Het doel van plastic recycling is plastic als grondstof voor plastic gebruiken, zodat we geen nieuwe grondstoffen uit de aarde hoeven te gebruiken. De uitdaging is om alle betrokkenen van de noodzaak te doordringen en positief te stimuleren om mee te doen. Bakker gaf het voorbeeld van de succesvolle manier waarop plastic wasmiddelenflessen worden omgezet in gerecyclede plastic wasmiddelenflessen. De keten die hij daarbij toonde bestaat uit een kleine twintig schakels die allemaal hun inbreng hebben om deze vorm van plastic recycling mogelijk te maken. Producenten, verpakkers, consumenten, inzamelaars, recyclingbedrijven, onderzoekers en opleiders, politici en beleidsmakers – iedereen moet meedoen als we het potentiële succes van plasticrecycling optimaal willen gaan benutten.
Publieksvragen
Nog voor de uitzending goed en wel begonnen was kwamen de eerste vragen via de chat al binnen, wat de urgentie van het onderwerp nog eens onderstreepte. Een veel terugkerende vraag betrof de rol van de overheid bij het stimuleren van de plastic recycling ketens. De 13-jarige Justus van het Zutphense Walhallab vroeg zich af of er geen belasting op nieuw plastic gezet kan worden. Iemand anders opperde of het wellicht beter zou zijn om het gebruik van gerecycled materiaal verplicht te stellen. Een kwestie die het publiek ook bezig hield was het publiek zelf, de grote massa aan consumenten. Hoe motiveer je mensen om betrokken te zijn en blijven bij plastic recycling? Ook kwam het onderwerp ‘zwart plastic’ voorbij, waarover veel wilde verhalen de ronde doen.
Paneldiscussie
Uit het gesprek dat volgde op het verhaal van Bakker bleek dat de panelleden de geschetste situatie in hun eigen praktijk dagelijks ondervinden. Zo vulde Boschman aan dat de diversiteit in plastics waar producten van gemaakt worden hoog is en onderzoek naar hoe die diversiteit terug te brengen tot homogene productiestromen voor recyclaat broodnodig. Op het gebied van plastic sortering kan nog veel gewonnen worden. “Omdat dit de kosten verhoogt is het ook nodig om te kijken naar alternatieve verdienmodellen”, aldus Boschman.
Westerhoff bracht onder meer in dat aan de productie kant ook nog doorlopend nieuwe plastics worden uitgevonden en toegepast, waarvan nu nog helemaal niet bekend is hoe die te recyclen zullen zijn. Die diversiteit blijkt aan de inzamelingskant niet te scheiden. Daar komt bij, zo vulde Bakker aan, dat veel gemeenten nog een eigen inzamelsysteem hebben. Een meer uniforme en eenduidige inzameling zou de plasticrecycling ten goede komen, zo stelde hij.
Er werd verschillend gedacht over bijvoorbeeld de (financiële) prikkels die nodig zijn om tot betere resultaten te komen. Wel waren de panelleden het er over eens dat het simplificeren van de schakels in plasticketens prioriteit heeft; zowel aan de productiekant, als bij de inzameling, als bij de verwerking tot recyclaat, en zonder in te leveren op de kwaliteit van het eindproduct. Daarnaast staat bewustwording bij consumenten hoog op de agenda. Voor de consument is een plastic verpakking een plastic verpakking, maar voor de recyclingindustrie hebben een plastic zakje, een vleesbakje, een tandenborstel of een petfles allemaal een andere chemische samenstelling. Over plastic moet een eerlijk en genuanceerd verhaal worden verteld om mensen mee te krijgen, was de consensus.
Veranderende wereld
In dit kader ontkrachtte Bakker nog de mythe dat zwart plastic niet te recyclen zou zijn. Ook zwart plastic wordt, afhankelijk van het gebruikte pigment en de mix van plastics, gesorteerd en hergebruikt. “Maar”, zo stelde hij, “het is wel van belang de sorteermogelijkheden voor zwart plastic te blijven verfijnen, en om aan de ontwerpkant te kijken of producten en verpakkingen ook anders kunnen worden gemaakt.” Westerhoff beaamde dit en stelde dat de wereld waarin de producent zich niet bekommert om wat zijn product uiteindelijk voor afval oplevert de afgelopen vijf jaar heel snel is veranderd: “Ook in de opleiding tot verpakkingstechnoloog leer je nu iets over wat er moet gebeuren met het afval.” En dat is broodnodig ook, want, zo vulde Westerhoff aan: “Als we de zeeën nog enigszins willen redden en het land overeind willen houden, moeten we echt radicaal anders met plastics omgaan.”
Gaat dat zien
In een uur tijd passeerde zo een grote diversiteit aan deelonderwerpen rond plastic afval de revue, teveel om hier allemaal te bespreken. Tegelijk werd duidelijk dat het onderwerp veel genuanceerder is dan we doorgaans voorgeschoteld krijgen en dat het veel urgenter is dan we al dachten te weten. Het webinar is in het filmpje bovenaan dit artikel terug te zien.
Ontdek zelf hoe de werkelijke stand van zaken is rondom plastic-recycling, en bepaal dan wat jij kan doen om je steentje bij te dragen. Op een vraag over hoe elders in de wereld met plastic afval wordt omgegaan antwoordde Bakker: “Het begint toch bij jezelf.” En dat geldt voor ons allemaal.
